Sara YANAROCAK16. yüzyılın hemen başında İspanya`da yaşayan tüm Yahudiler, o dönemin getirdiği çeşitli politik nedenlerden ötürü ülkelerinden kovulmuşlardı. Doğdukları yerlerden kovulan Yahudiler dünyanın dört bir tarafına yayıldılar. Çok önemli bir bölümü ise Osmanlı İmparatorluğu`nun geniş coğra
Yusuf BESALEL
a) Tarihsel Süreç İçinde: Hazret-i İsa, Miladi çağın başında yaşamış, Hıristiyanlığın kurucusu Filistinli bir Yahudi’ydi. Hıristiyanlar tarafından Mesih, Tanrı’nın oğlu ve insanlığın kurtarıcısı olarak kabul edilir. Eski yasayı (Tevrat’ı) ortadan kaldırmadığını, tam tersine kusursuz hale getirdiğini ileri sürmekle beraber, o zamanın Yahudi din otoriteleri İsa’nın görüşlerine katılmamışlardır. Hıristyan alemi, bu dışlama sonucunda İsa’nın Romalılar’ca tutuklanıp çarmıha gerilmesini (Tanrı’larının katledilmesini”) Yahudiler’in günahı olarak kabul etmişlerdir. Dört İncil’in yazarları Matta, Yuhanna, Luka ve Markos, İsa’nın evrenselliğini savunundular, iyiliği, sevgiyi, hoşgörüyü vurguladılar. Fakat bu öneriler, Hıristyan dünyasında gerektiği gibi anlaşılmadı ve Hıristyan dünyasında bu fikirler Yahudiler’e karşı hiç uygulanmadı!
M.S.4. yüzyılda Hıristyanlığın Bizanslılar’ca devlet dini olarak Kabul edilmesiyle beraber, Yahudiler için bir perişanlık dönemi başladı. Yahudiler’e kamu ve ordu görevleri yasaklandı. 7. yüzyılda Bizans, Fransa ve İspanya gibi krallıklarda Yahudiler’in vaftiz olması kararı alındı.
Haçlı Seferleri’nde bazı Avrupa kentlerindeki Yahudiler katledildi. Kıyılara daha sonra sürgünler de eklendi. Yahudiler, 1290’da İngiltere’den, 1934’te Fransa’dan, 1492’de de İspanya’dan kovuldular. İtalya’da ise getolara kapandılar. Başka alanlar kapalı olduğundan, Yahudiler ödünç para verme işine zorlandılar, verdikleri borçlar geri dönmediği gibi ayrıca tacize de uğradılar. Hıristyan inancına gore Yahudiler İsa’ya katlettikleri için ülke ülke dolaşmaya mahkûm edilmişlerdi. Keza 16. yüzyıldaki Martin Luther önderliğindeki Protestan Reform da Yahudi karşıtlığından ödün vermedi. Papalar, 19. Yüzyılın sonlarına doğru Yahudiler’I aşağılayıcı fermanları üretmeyi sürdürdüler. 20. Yüzyıldaki Nazizm vahşeti esnasında Nazi karşıtı Hıristyanlar bile Yahudiliği aynı ölçüde yadırgamıştır. Son yıllarda Avrupa’da antisemitzm gene azmıştır.
devam edecek...
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III, Yusuf Besalel
